….आनी हांवें इतलेंच दिलें!

माश्यां आंगले उच्च माध्यमीक विद्यालयांत शिकयतालों तेन्नाची एक याद. उदयबाबाची ‘हांवें इतलेंच दिलें’ ही कविता वर्गांत शिकयतालों. आरंभाक वातावरण निर्मिती करपाचे नदरेन भुरग्यांक एक प्रस्न विचारलो. जांकां आपूण देशभक्त अशें दिसता तांकां हात वयर काडपाक सांगलें. वर्गांतल्या वट्ट सगल्या भुरग्यांनी हात वयर काडले. उपरांत ताच्यांतल्या कितल्या जाणांची देशा खातीर मरपाची तयारी आसा काय म्हूण विचारलें. ताचेर एका भुरग्याचो आडवाद सोडल्यार सगल्यांनी हात वयर काडले. ज्या भुरग्यान हात वयर काडलो ना ताका हांवें कारण विचारतगीच ताणे ‘सर आमच्या देशाक स्वराज्य मेळ्ळां. ते मेळचें म्हूण साबार लोकांनी आपलो जीव दिला. आमी स्वराज्याचें सुराज्य करपाक जाय. तें करतलो जाल्यार आयज देशा खातीर मरपाची न्हय तर दरेकल्याची देशा खातीर जगपाची तयारी जाय’ अशी जाप दिली. ताच्या पिरायेचो विचार केल्यार ही जाप खूबच परिपक्व आशिल्ली. त्या दिसा वर्गांत ताणे आमकां सगल्यांकच देशप्रेमाचो एक वेगळो आयाम दाखोवन दिल्लो.

सद्याक अमीर खानाचो ‘लाल सींग चड्डा’ हो चित्रपट गाजता. हो चित्रपट पळोवपाक वचप म्हणल्यार देशद्रोह अशे तरेचें चित्र समाज माध्यमांत तयार जाल्लें पळोवंक मेळटा. अभिव्यक्ती स्वातंत्र्याचेर हालींच्या काळार जीं बंधना आयल्यांत ताचेर अमीर खानान वस्तुस्थितीक धरून जाहीरपणान आपलीं मतां मांडल्यांत हाचो राग कांय जाणांच्या मनांत खदखदता. ज्या मनश्याचो अभिनय विंगड धर्मांतल्या आनी जातींतल्या लोकांक चित्रपट मंदिरांत एकठांय हाडटा तो अमीर खान आपल्या स्पश्टपणान मांडिल्ले वक्तव्याक लागून देशद्रोही थारता. आनी अमीर खानाच्या चित्रपटांचेर बहिश्कार घालपाक जाय, ताका भारतांतल्यान धांवडावन घालपाक जाय अशी समाज माध्यमांचेर विधानां करपी ह्या स्वयंघोशीत देशप्रेमी लोकांचें वास्तवांत, समाज माध्यमाचेर अल्पसंख्यांकांचेर द्वेशपूर्ण संदेश घालपा शिवाय कांयच कर्तूब नासता. केंद्राचे ‘अग्नीवीर’ येवजणेक तेंको दिवपी हांकां आपल्या भुरग्यांक शिमेचेर लडपाक धाडपाचो पुरूशार्थ नासता. शिमेर लडपी सैनीक जाय, पूण ते शेजाऱ्याच्या घरांतल्यान तयार जावचे, म्हज्या न्हय हें तांचें देशप्रेम.

देशप्रेमाचो ठेको एका विशिश्ट वर्गाकडेनच आसा अशे तरेचें एक वातावरण जाणीवपूर्वक तयार करपाचो यत्न फाटलीं कांय वर्सां चलला आनी दुर्दैवान शिकिल्ले लोक ताचे भकीक पडटात. ऑगस्ट 1904 वर्सा ‘सारे जहॉं से अच्छा हिन्दोस्तां हमारा’ ह्या अजरंवर उतरांनी देशाची स्तुती करपी आनी ‘मजहब नहीं सिखाता आपस में बैर रखना, हिन्दी है हम, वतन है दिन्दोस्तां हमारा….’ अश्यो सोबीत ओळी बरोवपी महम्मद इकबाल, 1921 वर्सा ‘इन्किलाब जिंदाबाद’चो नारो दिवपी उर्दू कवी मौलाना हसरत मोहानी, 1942 वर्साक सबंद भारतभर देशप्रेमाचें स्फुर्लींग फुलोवपी ‘भारत छोडो’चो नारो दिवपी युसूफ मेहर अली, 1921 वर्सा ‘सरफरोशी कि तमन्ना अब हमारे दील मे है’ अशे चैतन्याचे स्वर रचपी बिसमील अझीमाबादी, ‘जय हिन्द’ ही घोशणा जाणी पयले खेपे दिली ते अबीद हसन साफ्रानी हे सगले अल्पसंख्यांक फुडारी हेर खंयच्याय धर्मांतल्या सुटके झुजाऱ्यां इतलेच प्रखर देशप्रेमी आशिल्ले.

आयच्या काळांत देशप्रेमाचो संदर्भ बदलला. आयज संविधानान घालून दिल्ल्या कर्तव्यांक पाळो दिवप म्हणल्यार खरें देशप्रेम. आमच्या संविधानाच्या प्रस्तावनेंत सांगिल्ल्या धर्मनिरपेक्ष लोकशाही गणराज्य घडोवपाचे नदरेन समाजीक, अर्थीक आनी राजकीय न्याय; विचार, अभिव्यक्ती, श्रद्धा, उपासना हांचें स्वातंत्र्य; दर्जो आनी संद हांची समानताय समाजांतल्या तळागाळांतल्या लोकां मेरेन पावोवपाचे नदरेन वावर करप म्हणल्यार खरें देशप्रेम. समाजांतल्या म्हत्वाचो घटक आशिल्ल्या दलीत, धर्मीक अल्पसंख्यांक, बायलां हांच्या सुरक्षीततेविशीं आनी उदरगतीविशीं संवेदनशील आसप म्हणल्यार खरें देशप्रेम. महात्मा गांधीनी घालून दिल्ल्या आनी देशाचे पंतप्रधान मोदीजीनी उखलून धरिल्ल्या स्वच्छता, आत्मनिर्भर सारख्या मंत्रांक प्रामाणीकपणान पाळो दिवप हें खरें देशप्रेम.

देश पारतंत्र्यांत आशिल्लो तेन्ना दरेका भारतीयाच्या काळजांत देशप्रेमाची कीट पेट्टाली. जाती- धर्मा विरयत भारतीय एका ध्यासान, एका सुत्रान स्वातंत्र्याच्या होमखणांत आपल्यो समिधा घालताले. आपली भूंय परकी सत्तेंतल्यान मुक्त जावंक जाय ह्या ध्यासान भगतसींग, राजगुरू, सुखदेव सारखिले तरण्या पिरायेचे भारतीय हांसत हांसत फांसार गेले. महात्मा गांधी, लोकमान्य टिळक, वल्लभभाय पटेल, पंडीत नेहरू, सुभाषचंद्र बोस सारख्या कितल्याश्याच ज्ञात- अज्ञात भारतीयांनी आपल्या परीन देशाच्या स्वातंत्र्याची बुनयाद घाली. त्या काळार समाज माध्यमां नाशिल्लीं. इतलें आसूनय लोकां मदीं चैतन्य निर्मुपाचें, सबंद भारतीयांक एकचाराच्या धाग्यान एकठांय बांदपाचें काम आमच्या त्या वेळावेल्या फुडाऱ्यांनी केलें. स्वातंत्र्याच्या उपरांत भारतांतली अर्थीक, शिक्षणीक, उद्देगीक मळावेली मागाशिल्ली परिस्थिती पयसावन आधुनीक भारताची बुनयाद घालपी पंडीत नेहरू सारख्या दृश्ट्या फुडाऱ्याची धजा उडोवप म्हणल्यार कांय जाणांक देशप्रेम अशें दिसता. सबंद संवसाराक आपल्या सत्य आनी अहिंसा ह्या मंत्रांनी मोनेळ घालपी महात्मा गांधीक ल्हान करप म्हणल्यार कांय जाणांखातीर देशप्रेम. समाज माध्यमांचो आदार घेवन लोकांमदीं फटीच्या प्रचारान धर्मीक बुनयादीचेर द्वेशाचो प्रसार करप होय कांय लोकांचो देशप्रेमी अजेंडा.

देशप्रेम म्हणल्यार आपली भूंय, भास आनी भौसा प्रती आशिल्ली आपली संवेदना. भूंय म्हणटना ह्या देशांतली सैमीक संपत्त, पर्यावरण हांचे विशींची जापसालदारकी. भास म्हणल्यार आमची लोकसंस्कृती, साहित्य, इतिहास, परंपरा आदी गजीलीं कडेन संवेदनशितलतेन पळोवप आनी भौस म्हणल्यार आमची समाजीक लागणूक. समाजांत आयजय कोटयांनी लोक एका वेळच्या जेवणाक मोताद आसात. एके वटेन जेवणाची नाशाडी आनी दुसरे वटेन कोटयांनी लोक भुके पोटार जगतात ही विसंगती स्वतंत्र भारताच्या अमृत महोत्सवी वर्सा आमकां पळोवंक मेळटा ही खंतीची गजाल. देखूनच भूंय, भास आनी भौसाची राखण करप आनी दुर्बळांच्या उदरगती खातीर अंत्योदय सारखी येवजण प्रामाणीकपणान रोबोवप म्हणल्यार खरें देशप्रेम.

घरा घरांचेर तिरंगो हुबोवन देशप्रेम तयार जावचें ना. तिरंगो दरेकल्यान काळजांत हुबोवचो पडटलो. तिरंग्याच्या केसरी रंगांतल्यान मेळपी शक्त आनी धैर्य, धव्या रंगांतल्यान मेळपी शांती आनी सत्य तशेंच पांचव्या रंगांतल्यान आमकां मेळपी उदरगत आनी देशाच्या समृद्धतेचो संदेश आमच्या शिरंत्रांत रिगोवन आमकां देशप्रेम जागोवचें पडटलें. तिरंग्यांतलें अशोक चक्र आमकां मनीस ‘धर्मा’ची शिकवण दितलें.

उदयबाबाच्या ज्या कवितेचो हांवें आरंभाक उल्लेख केल्लो त्या कवितेच्या निमणे कडेन एक भोव संवेदनशील कडवें आयलां. तें अशें- ‘देशान मागलें, आनी हांवें कितें दिलें? देशान मागलें आनी हांवें म्हजें सौभाग्य दिलें… हांवें म्हजें सर्वस्व दिलें… आनी हांवें, इतलेंच दिलें….’ सर्वस्व दिवन लेगीत हांवें इतलेंच दिलें म्हणप म्हणल्यार खरें देशप्रेम.

Your email address will not be published. Required fields are marked *