रणवीर सिंग ‘न्यूडशुट’ करून आनीक फामाद जालो. सदाचे भशेन मिडियान ताका इल्लें फोण्ण मारलें. आनी मागीर चर्चा, डिबेट, निशेध… हें सगळें ‘नेमेचि येतो पावसाळा’ ह्या नेमान सुरू जालें. कांय जाणांक हें खुबूच उस्तुर्यां गेलें. भारतीय संस्कृती, सभ्यता हाचेर व्हडलें संकश्ट आयलां अशेंय दिसपाक लागलें. तांच्या कपलार चार आटयो वाडल्यो. आमकां भाशा, संस्कृती, धर्म, जात हांची दीस-रात चिंता करपाची संवयच जावन पडल्या. केन्ना केन्ना म्हाका अशें दिसता, जर एखाद्रो दीस असो आयलो की ज्या दिसा हांच्या मनांत आसलेल्यो वास्तवीक आनी काल्पनीक चिंता पयस जाल्यो जाल्यार आतां चिंता करपा सारकें कांयच उरूंक ना हाचीच तांकां चिंता जावन रातची न्हीद पडची ना. नाका त्या गजालींची चिंता करप आनी जातूंत निश्चीत स्वरुपाचें कसलेंच काम ना अश्यो चळवळी करप हो आमचो स्थायीभाव जावन पडला.
खरें म्हळ्यार ज्या देशान आजुनूय नग्न साधूंच्या मिरवणुकिंचें भक्तिभावपूर्वक स्वागत जाता आनी त्या साधूंक पळोवपाक हजारांनी लोक गर्दी करतात त्या देशांत ‘नग्नता’ आनी ‘अश्लीलतेच्या’ कल्पनेचो उगम कसो जावपाक शकता हो व्हडलो प्रस्न! हाचेर खूबशा जाणांची जाप आसतली ती म्हळ्यार साधूंची ‘नग्नता’ हें अध्यात्म! एकदां खंयच्याय गजाली मुखार अध्यात्माचें अभेदय कवच लायल्या उपरांत आनी आनीक कितें उलोवपाचें उरता? मागीर भक्तीभावान इतलेंच म्हणप, “मज पामरासी काय थोरपण| पायीची वहाण पायी बरी|” देखून रणबीर सिंगाची तुळा साधूं कडेन करप अप्रस्तूत थारता अशें दिसता आसत जाल्यार तशी ती मानून मातशें फुडें वचुया.
‘अश्लीलता’ आनी ‘नग्नते’ विशीं आमी आतांच उलोवपाक लागल्यात अशें ना. कपडे घाल्या उपरांतूय कांय जाणांक कांय लोक, कांय तरांचे कपडे ‘अश्लील’ दिसतात, दिसताले. आतां हें कुवाडें कशें सोडोवप. कसलोय सांस्कृतीक कार्यक्रम आसल्यार चलयो पांचवारी साडयो न्हेसतात. तें पळोवन जाण्टे म्हणटातः जावं, कोणाक तरी आमचे गिरेस्त संस्कृतायेचे पडलां. पूण आमी एक गजाल लक्षांत घेवपाक जाय ती म्हळ्यार जेन्ना महिला वर्ग णववारी कडल्यान पांच वारीचेर आयली तेन्ना तांचेर झाडून टिका जाली. कांय जाण अशेंय म्हणपाक लागले, ‘वाटोळे नेसणार्या मुली घराण्याचे वाटोळे करणार.’ आयज तेंच वाटोळें न्हेसप संस्कृतायेचें प्रतीक जालां. देर आये दुरूस्त आये, चला फुडें वचुया.
संस्कृती रक्षकांचें म्हणणें, सादें आनी सोंपें आसा. कपडे घालप ते आंग धापपा खातीर, मागीर हें आंग उगडें दवरपाचें प्रयोजन कितें? युक्तीवाद सारको न्ही? आतां प्रस्न असो उप्रासता की खंयचे कपडे घातले उपरांत आमचें आंग दिसना! णव वारी साडयेचें घेवया. णव वारी साडी न्हेसल्या उपरांत फाट, पोट, पांय हे अवयव कांय प्रमाणांत दिसतात. तशेंच पाश्चात्य कपड्यांच्या प्रकाराचे कपडे घाल्या उपरांत आमच्या शरिराचे कांय अवयव कांय प्रमाणांत दिसतात. आतां प्रस्न असो आसा, ‘खंयचे अवयव, आनी ते कितल्या प्रमाणांत दिसल्यार सभ्यतेक धरून आसा आनी कितल्या प्रमाणांत दिसल्यार अश्लील थारता हाचें मापदंड थारावप कोणे आनी कशे? (चलयांची स्कर्ट अशी आसची हाचेर एका तेंपार पुण्यांत परिसंवाद जाताले अशे संदर्भ आसात). काय मुळांत मनशाचे अवयव अश्लील आसपाक शकतात? पयलींच्या तेंपार कांय पाश्चात्य संस्कृतींतल्या रिती-रिवाजा प्रमाण विशिश्ट परिस्थितींत विशिश्ट लोक आपले हातमोजो नासतना आपले हात दिसप ‘अश्लील’ समजताले. ह्या उदाहरणाचें सार्वत्रीकरण करून मनशाचे हातूय ‘अश्लील’ थारतले? मागीर कितें करप?
हाचेर आमच्या जाणट्यांनी वाट काडली. बायलांक बुरखो आनी ‘खानदान की इज्जत’ आसलेल्या बहु, बेटी हांकां ‘घुंगट’ दिवपाची वेवस्था केली. आनी ह्यो सगळ्यो राटावळी केल्यो त्यो फकत संस्कृताये खातीर न्हय तर अस्तुरेच्या रक्षणा खातीर. पापी आनी दुश्ट दादल्यांचे वायट नदरेंतल्यान वाचोवपा खातीर. कितलो उदात्त हेतू! आतां ह्यो कपड्यांच्यो पेजाद तटबंदी उबारल्या उपरांत बायल मनशेन त्या त्या समाजांनी निर्धास्त, अन्याय आनी शोशणविरयत जीण जगपाक जाय आसली. तशें म्हणपाचें धाडस आमकां जातलें व्हय? अशे निर्बंध हेच खरे दुशीत मनोवृत्तीचे पुरावे. हातूंत एक गजाल सिद्ध जाता. कपड्यांची पद्दत ही तुमची आवड आनी गरज जावं येता, पूण ते तुमचे सुरक्षेचें साधन जावपाक शकना. तशें तें मानप ही सगळ्यांत व्हडली आत्मवंचना थारतली.
तरिकूय एक प्रस्न तसोच उरता, तो म्हळ्यार दादल्या मनशाच्यो कामवासना जागृत करपी कपडे आनी अंगप्रदर्शन कित्याक करचें? ते आपूण जावन संकश्टाक आमंत्रण दिवपा सारकें न्हय? थोडक्यांत कोणें तरी थारायल्ल्या मापदंडा प्रमाण रावलें जाल्यार तुमचेर शारिरीक अन्याय जावचो ना? ह्या समजाचो दुसरो अर्थ बायलांचेर अन्याय जाता ताका प्रामुख्यान बायल मनिसूच जापसालदार? हें गृहीतक खरें मानून मुखार गेल्यार कितें दिसता? बायलां परस दादले चड उगडे आसतात. गांवगिर्यां वाठारांत आपल्या घराभोंवतणचें लेगीत काम करपाचें आसत जाल्यार उगडो बेताळ जावन हातांत पिकास, कोयतो घेवन वावर करता. आतां मेरेन कितल्या बायलांनी उगड्या दादल्यांक पळोवन आमच्यो कामवासना जागृत जाल्यो अश्यो कागाळी केल्यात? कितल्या बायलांनी दादल्यांचेर अत्याचार केल्यात? कांय बुदवंत अशें लेगीत म्हणत, ‘बायल मनशांची कामवासना दादल्यांइतली प्रबळ नासता.’ आतां ह्या ‘दिव्य’ युक्तिवादांक जाप दिवप म्हजेसारकिल्ल्याच्या तांकी भायली गजाल. कारण आमी कितल्योश्योच पिळग्यो आयकत आयल्यात, ‘स्त्री ही क्षणाची प्रेयसी असून अनंत काळाची माता असते.’ ही पेजाद उतरावळ खोडून उडोवप भोव कठीण!
र. धो. कर्वे नांवाच्या विचारवंत आनी समाजसुधारकान संततीनियमनाच्या कार्याक नेट दिलो. स्वातंत्र्या पयलिंची परिस्थिती. त्या काळांत तांणी ‘समाज स्वास्थ’ आनी ‘Reason’ नांवाचीं इंग्रजी मासिकां काडलीं आनी वट्ट 26 वर्सां चलयलीं. संततीनियमन, तांच्या साधनांचो प्रसार – प्रचार हेंच तांणी आपलें जिवीत कर्तव्य मानलें. त्या तेंपार तांणी आपल्या मासिकाच्या मुखपृष्ठार नग्र महिलांच्यो प्रतिमा आसलेल्या कलाकृतींचे फोटो छापले. भारतरत्न महर्षी धोंडो केशव कर्वे हाचो हो पूत. ताचे भशेन बुदवंत आनी हातांत घेतिल्लें कार्य तडीक व्हरपाची जिद्द आशिल्लो मनीस. त्या वेळार तांचेर प्रतिगामी लोकांनी खटले भरले. पूण ते फाटीं सरले नात. ब्रिटीश सरकारा कडेन जाल्ल्या एका खटल्यान तांचे वकील आशिल्ले खुद्द स्वतंत्र भारताचे घटनाकर्ते डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर. तांचो संघर्श एकाच वेळार नव्या ज्ञानाकडेन दुबावान पळोवपी समाज आनी ब्रिटीश वेवस्थेकडेनच न्हय तर वांगडाच ब्रह्मचर्य आनी सोरोबंदीसारक्या गजालींक म्हत्व दिवपी काँग्रेसीच्या सर्वोच्च फुडाऱ्याकडेन, म्हळ्यार गांधीकडेन आसलो. तांच्या बुद्धीनिश्ठ लेखणेन समाजांतल्या दर एका धोंगापोंगाचो समाचार घेतला.
सांगपाचें ताप्तर्य इतलेंच की इतलो सगळो वावर करून त्या काळार तांचो ‘दाभोळकर, पानसरे, कलबुर्गी वा गौरी लंकेश’ जावंक ना. हें श्रेय कोणाक दिवपाचें? तात्कालीन समाजाक काय ब्रिटीशांक? र. धो. कर्वेचो सगळो वावर पद्मगंधा प्रकाशनान ‘र. धो’ नांवान 6 खंडांनी उजवाडायला. सुमार 100 वर्सां पयली ‘अश्लीलता, नग्नता, लैंगीकता, काम वासना’ ह्या विशयांचेर उक्तायल्लीं मतां वाचप्यांनी वाचपा सारकीं. खंयचोच नवो मुद्दो सांगनासतना उतरांची रांगोळी घालपी आनी आमी सदांच सगळेच बाबतींत कशे ग्रेट आसले हें सांगत रावप्यांनी तर मुजरत वाच्चें अशें साहित्य.
सगळ्याच संस्कृतायेंभीतर कमी-चड प्रमाणांत शिश्ट- निश्ट, श्लील-अश्लील ह्या संदर्भान कांय चुकिच्यो आनी मुर्खपणाच्यो कल्पना आसतात. प्रगत समाज वा देश तोच जो ह्या अशास्त्रीय समज आनी नेमांतल्यान स्वताची सोडणूक करून मुखार वता. आनी फकत मुखार वचत रावता. मनशाचे जिणेचो इतिहास हो फकत ताचे भौतीक उदरगतीचो इतिहास न्हय! मनशाचे जिणेचो इतिहास हो ताच्या स्वतंत्र जावपाच्या ध्यासाच्या प्रवासाचो इतिहास. मनशान ही स्वतंत्रता विंगड विंगड पावंड्यांचेर मेळोवपाचो यत्न केला. सैमाच्या भंयाकडल्यान, भुकेकडल्यान ते समाजीक, अर्थीक, राजकीय अशे विंगड विंगड पांवंड्यांचेर तांणी स्वातंत्र्य मेळयलें. स्वातंत्र्याची कक्षा दर एक पावंड्याचेर वाडत गेली, वाडत वचपाक जाय.
पूण हालिंच्या तेंपार आमच्या समाजाक कितें जाला काय समजना! अचकीत आमकां बंदनां, बेडयो, निर्बंध आवडपाक लागल्यात. कोणें कितें घालचें, कोणें कितें खावचें इतलेंच न्हय, तर कोणाक कोण आवडचो हाचे लेगीत नेम आमी करपाक लागल्यात. आनी मजा म्हळ्यार ह्यो बेडयो पांयांत आडकावन घेवप हाकाच लोक ‘खरें स्वातंत्र्य’ म्हणपाक लागल्यात. भौतीक समृद्धी आयलेउपरांत नागरीकरणाची आनीक एक पायरी आमी चडपाक जाय. आमकां सगळें आसतना आपूण जावन सकयल देंवपाची वान्सा जावपाचें कारण कितें आसतलें काय?
र. धो. च्या काळांत एका फ्रेंच न्यायाधीशान अश्लीलतेची व्याख्या केल्ली ती अशी- ‘अश्लीलता म्हळ्यार दोळे, कान हाचेर जाल्लो बलात्कार.’ हे व्याख्येची मिमांसा मुजरत वाच्ची. पूण ही व्याख्या जरी आमी मानून घेतली जाल्यारूय ‘बलात्कार’ ह्या उतरांत बळजबरी अपेक्षीत आसता. कथा, फोटो, चित्रपट हातूंत कोण कोणाचेर बळजबरी करता? जांकां जें आवडना वा अश्लील म्हण दिसता तें पळोवचें न्हय. खूबशे जाण अश्लीलतेचो लैंगीकतेकडेन संबंद जोडटात वा दोनूय गजाली एकूच आसात अशें मानतता. तशें तें ना.
भारतीय साहित्यशास्त्रांत साहित्याचीं लक्षणां सांगल्यांत. भितरलें एक लक्षण आसा ‘औचित्य’. म्हळ्यार साहित्यांतली दर एक गजाल मुदयेर थीक आसलेभशेन आसपाक जाय. कांय जाणांच्या मताप्रमाण जें जें औचित्यपूर्ण नासता तें तें अश्लील समजपाक जाय. ताचो लैंगीकतेकडेन संबंद ना.
हे व्याख्येचो निकश आमी लायलो जाल्यार आमच्या सिनेमांतलीं कितलींशींच पदां, डायलॉग, स्थळां अश्लील थारतलीं. विशय आनी आशयाची गरज नासतना अभिनेत्रीच्या आंगार भोंवपी कॅमेऱ्याचें प्रयोजन कितें? खूब वर्सां पयलीं एका नामनेच्या दिग्दर्शकान हिंदी सिनेमा विशीं म्हळेंः ‘हिंदी सिनेमा म्हळ्यार चड कपड्यांनी केल्लीं पॉर्न फिल्मां!’ आतां आमी हिंदी फिल्मांचेर बंदी हाडटले?
‘कमरेवयलें सोडून तकलेक बांदप’ असो वाक्प्रचार आमी कोंकणींत वापरतात. हाचो अर्थ विधिनिशेध सोडप असो आसा. अश्या विधिनिशेध आनी शिश्टाचार सोडपी गजालिंचो आमच्या समाजांत सुमार ना. देखीक कांय उदाहरणां घेवया. हालींच देवळांनी सोपूत घेतिल्ल्या कांय आमदारांनी ‘दिगंबर’ जावचें येवजिलें. साक्षांत देवाकूच तीन पानां करपाची तयारी दवरली. अशें केलें म्हूण हांच्यांनी देवाचेंच वस्त्रहरण केलें अशें लोकांक दिसलें ना. एका पक्षाचीं वस्त्रां सामुहीकपणान सोडोवन दिगंबर जावन दुसरीं वस्त्रां चडोवपाची सगळी तयारी जाल्ली. मात्सो म्हूर्त चुकलो. पूण लोकांक जें दिसपाक जाय तें दिसलेंच. अशें जालें म्हूण पळयणार्यांक आनी जाचें दिसलें तांकां लज दिसल्या व्हय?
येरादारी कमी जावची म्हूण पणजे व्हड पूल बांदले. ताका ‘अटल सेतू’ नांव दिलें. गोंय मुक्तिचीं साठ वर्सां मनयतना पुर्तुगेज तेंपावयले रस्ते आनी सांकव आमी आयजूय वापरतात. आनी ‘अटल सेतू’र मात फोंडकुलां मेजपाक येनात. अपघात जावचे न्हय म्हूण बांदिल्ले ‘अटल सेतू’ चेर अपघात ‘अटळ’ जाल्यात. आमची मान केन्ना सकयल गेल्या.
कोरोना आनी आतां पंचायत वेंचणुकेचें निमित्त करून दिसानदीस ‘अधिवेशन’ मोटवें जायत चल्लां. आमकां केन्ना दिसलां की हें लोकशाय वेवस्थेचें वस्त्रहरण म्हुणून?
कोरोना खातीर सर्वसामान्य मनशाचें खावपाचें हाल जाल्यात. आनी सरकारी गुदांवांत कोट्यांनी रुपयांची दाळ कुसली? हे निर्लज्ज वेवस्थेची केन्ना आमकां तिडक आयल्या?
रणवीर सिंगाचे कपडे देंवोवप हे खिणभंगूर आसा. सुमाराभायर भोगल्या उपरांत विरक्तीचे झटके येतात. तो येतलो जाग्यार. पूण पावला कणकणीं आमचे वेवस्थेच्या, संस्थानांच्या आंगावयल्या आंगल्यांच्यो भोयोभोयो दिसान दीस जायत आसात. ताचें कितें करप?
